به گزارش مشرق، فردی در حال رانندگی در یکی از خیابان‌های شهر است و یا کودکی در همین کوچه پشتی با دوستانش بازی می‌کند؛ حادثه خبر نمی کند. کمی بی‌دقتی موجب می‌شود فردی را با خودرو زیر بگیرد و یا یک بحث ساده در انتها به دعوا و قتلی باور نکردی تبدیل خواهد شد. راهی زندان شده و چوبه‌دار در یک صبح سردانتظارش می‌کشد. حال که در قرآن در کنار قصاص از بخشش صحبت به میان آمده است؛ جایگاه بخشش در جامعه کنونی کشورمان کجاست؟ آیا بخشش و دریافت دیه به معنای پایمال شدن خون افراد است؟

قیمت دیه از امروز 253 میلیون تومان شد

بیش از 25 سال از تاسیس ستاد دیه کشور می‌گذرد و در این مدت بیش از 90 هزار نفر از زندانیان جرائم غیرعمد آزاد شده‌اند. در سالی که گذشت بیش از 7 هزار نفر مددجوی تحت حمایت ستاد دیه کشور از بند رهایی یافتند. از عمده ترین تخلفات محکومان مالی جرائم غیرعمد می توان به تخلفات رانندگی و تصرف در مال مردم اشاره کرد. در این بین بیشترین تخلفات مالی جرائم غیرعمد مربوط به مهریه، تصادفات، چک غیر کلاهبرداری، نفقه و بی توجهی پیمانکارها در ساخت و سازها عنوان کرد. در سال 1369 خورشیدی، قیمت دیه یک انسان در ایران برابر بود با 250 هزار تومان که در سال گذشته این مقدار به 190 میلیون تومان رسیده بود. گفتنی است در ماه های حرام یک سوم قیمت دیه بر آن افزوده می‌شد. شنبه بیست و یکمین روز از فروردین ماه سال 95 برابر است با اولین روز از ماه رجب قمری که باتوجه به حرام بودن این ماه نرخ دیه نیز در این ماه و بادر نظر گرفتن 190 میلیون تومان به 253 میلیون تومان خواهد رسید.

بخشش قاتل به معنی پایمالی خون کسی نیست

فرخنده جبارزادگان شخصی است که بیش از 12 سال است برای آزاد سازی زندانیان جرائم غیر عمد به خصوص قتل از خانه ای به خانه دیگر و از زندانی به زندان دیگر می رود. وی که خود را مددجوی افتخاری می نامد در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی روزنامه «ابتکار» می‌گوید: کار اصلی که انجام می‌دهم گرفتن رضایت از خانواده ها است، خانواده هایی که به هردلیلی دچار آسیب شده اند. هرچند ما قتل های خیلی سنگین و پرحاشیه را به عهده نمی‌گیریم. بیشتر روی رضایت برای افراد زیر 18 سال تمرکز می کنیم. جبارزادگان که تنها بر روی رضایت برای پرونده‌های قتل فعالیت نمی‌کند و بخشی از فعالیت های خود را نیز برای جمع‌آوری دیه برای زندانیان دیه اختصاص داده است، می‌افزاید: سال 94 برای ما سال خوبی بود و به جرات می توانم بگویم در 60 درصد مراجعاتمان توانستیم رضایت را جلب کنیم و از اعدام جلوگیری کرده‌ایم. به طور مثال رضایت برخی افراد را5 سال پیش شروع کرده که در سال 94 توانستیم رضایت خانواده را جلب کنیم. پیش از نوروز 95 در شب عید دو نفر آزاد شدند. حتی در شهرستان ها نیز موفق بوده و به طور مثال رضایت خانواده‌ای را در رشت گرفتیم.این خیر‌ معنوی در ارتباط با فرهنگ بخشش قاتلان غیرعمد در میان مردم می‌گوید: شاید 10 سال پیش اگر این فعالیت‌ها انجام می‌شود، مخالفان زیادی وجود داشت که می‌گفتند«مگر می وشد کسی که قتل انجام داده است را بخشید؟» اما در سال های اخیر همسایه ها و فامیل ها و به طور کلی نزدیکان بسیار تاثیر گذار هستند و در رضایت گرفتن از خانواده ها نقش مهمی دارند. این به این معنی است که فرهنگ بخشش در میان مردم جای خود را پیدا کرده است. جبارزادگان می‌افزاید: من 12 سال است که مشغول به چنین فعالیتی هستم. به نظر من در مورد اعدام ها و بخشش باید فرهنگ‌سازی شود که اطرافیان این ذهنیت را نداشته باشند که بخشش قاتل به معنی پایمالی خون کسی است.از رسانه ها مخصوصا صدا و سیما که تاثیر بیشتری در میان مردم عامه دارد؛ انتظار می‌رود برنامه هایی بسازد که مردم را ترغیب به بخشش کنند. جبارزادگان در ارتباط با همکاری مسئولان می‌گوید: مسئولان اجرای احکام همکاری فوق‌العاده‌ای دارند و به گونه ای راه را برای دیدار ما با خانواده در محل زندان سهل می‌کنند. به طور مثال قادر نیستم به خانه تک تک خانواده‌ها بروم اما در «جلسه صلح و سازش» که پیش از اعدام برگزار می‌شود می‌توانم به راحتی با خانواده مقتول دیدار کنم.وی به تلاش‌ها برای پرونده ریحانه جباری اشاره می‌کند و می‌گوید: در جلسه‌ای که برای طلب بخشش از خانواده مقتول انجام شده بود، هنرمندان، ورزشکاران و ... حضور داشتند و جلسه خوبی نیز بود اما به نتیجه نرسید. به طور کلی مسئولان اجرای احکام همکاری خوبی با بنده دارند و به دنبال دریافت طلب بخشش از خانواده ها هستند.

نرخ دیه چگونه تعیین می‌شود؟

در پایان هر سال قوه قضایه نرخ دیه را اعلام می‌کند. رسانه ها یکی از بحث برانگیزترین موضوعات در حوزه اقتصادی و قضایی را همین موضوع می‌دانند. گفتنی است، دیه به قتل‌های غیرعمد تعلق می‌گیرد و ستاد دیه هرچند برای کمک به افراد بی بضاعت در زندان اقداماتی را انجام می‌دهد اما در تعیین نرخ دیه نقشی ندارد. هر سال قیمت یکصد شتر برای نرخ دیه در نظر گرفته می‌شود هرچند قوه قضاییه افزایش و کاهش نرخ تورم را نیز در تعیین آن وارد می‌کند.اگر با نگاه جزئی به مبحث دیه بپردازیم می‌توان گفت بر اساس ماده 297 قانون مجازات اسلامی، دیه قتل مرد مسلمان معادل قیمت یک‌صد شتر، دویست گاو، یک‌هزار گوسفند، دویست دست لباس سالم از حله‌های یمن، یک‌هزار دینار مسکوک سالم و غیرمغشوش و هر دینار معادل یک مثقال شرعی طلا به وزن 18 نخود یا ده هزار درهم مسکوک سالم و غیرمغشوش که هر درهم به وزن 6/12 نخود نقره باشد است. قاتل در انتخاب هر یک از آنها مختار است، اما مجاز به تلفیق نیست. علاوه بر این در ماده 299 نیز آمده است که در صورت همزمانی صدمه و یا فوت با چهار ماه حرام رجب، ذیقعده، ذیحجه و محرم، یک‌سوم از موارد انتخابی برای تشدید مجازات به نرخ دیه افزوده می‌شود.